‘Yiyorlar, içiyorlar’ denilen açlık grevlerinde 138 insan öldü

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun "Yiyorlar, içiyorlar" sözleri, daha önceki açlık grevlerinde hükümet yetkililerinin yaptığı açıklamaları hatırlattı. “Yiyip içiyorlar” denilen açlık grevlerinde, 1982’den bu yana 138 insan hayatını kaybetti.

Baskı ve hak ihlallerine karşı son çare olarak başvurulan açlık grevi eylemlerine ilişkin devlet yöneticilerinin, “Yiyorlar, içiyorlar” şeklindeki açıklamaları bir gelenek haline dönüştü. En son İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun, açlık grevinin 76’ncı gününde tutuklanan Nuriye Gülmen ve Semih Özakça’ya ilişkin yaptığı “Yiyorlar, içiyorlar, ertesi sabah 9’da oradaki yerlerine gidiyorlar” açıklaması infiale neden oldu.

Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile ihraç edilen ve işe iade talebiyle açlık grevi başlatan Gülmen ve Özakça’ya ilişkin Bakan Soylu'nun sözleri önceki dönemlerde de yaşanan açlık grevleri ve ölüm oruçlarına ilişkin devlet yetkililerinin sözlerini hatırlattı. 12 Eylül 1982 cuntasından bu yana “Yiyorlar, içiyorlar” denilen açlık grevlerinden 138 tutuklu yaşamını yitirdi.

ŞEVKET KAZAN: GİZLİ YİYORLAR

20 Mayıs 1996'da DHKP-C, MLKP, TKP(ML), TKEP-L, TKP/ML, TDP, Direniş Hareketi üyesi tutukluların yayınladıkları bildiri ile yaklaşık 43 cezaevinde 2 bin 174 tutuklu ve hükümlü açlık grevine başladı. Tutuklu ve hükümlü aileleri de dışarıda eylemlere başladı. Daha sonra ölüm orucuna çevrilen açlık grevine ilişkin dönemin Refah Partisi ve Doğruyol Partisi koalisyonundan oluşan Refahyol Hükümetinin Adalet Bakanı Şevket Kazan, "Gizli gizli yiyorlar, numara yapıyorlar. Kantinden malları yürütmüşler, yiyorlar" diye asılsız iddialarda bulunmuştu.

HİKMET SAMİ TÜRK: GİZLİ GİZLİ YİYORLAR, İNANMAYIN

19 Aralık 2000 tarihinde, cezaevlerinde eşine az rastlanır bir saldırıya tanıklık etti. O dönem F Tipi cezaevleri yapımlarına karşı yapılan açlık grevlerine “Hayata Dönüş” adı ile büyük bir operasyon düzenlendi. Adına “Hayata Dönüş” denilen ölümcül operasyonda 32 tutuklu kameralar karşısında hayatını kaybetti. Müdahalede, yüzlerce tutuklu yaralandığı, kalıcı fiziki ve psikolojik tahribatlar yaşadı. 20 Ekim’de başlayan açlık grevi, 45. günde ölüm orucuna dönüştürülmüştü. Dönemin Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk, eyleme ilişkin "Gizli gizli yemek yiyorlar, inanmayın” açıklamasında bulunmuştu.

İDRİS NAİM ŞAHİN: ÖLMEYECEK KADAR YİYORLAR

12 Eylül 2012’de PKK ve PJAK'lı tutukluların başlattığı ve 68 gün süren açlık grevine ilişkin de Soylu'nun ifadelerine benzer ifadeler kullanıldı. “Anadilde savunma, PKK Lideri Abdullah Öcalan üzerindeki tecridin kaldırılması ve Kürt sorununda çözüm için müzakereye dönülmesi” talebiyle başlatılan açlık grevine dönemin İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin, Adalet Bakanı Sadullah Ergün'e "Ne oldu 30-40 gün oldu kimse ölmedi açlık grevinden" şeklinde soru sorduğunu, Ergün'ün ise kendisine "Herhalde bunlar ölmeyecek kadar yiyorlar" dediği kamuoyuna yansımıştı.

ERDOĞAN: YİYİP İÇİYORLAR

Aynı dönemde Başbakan olan AKP Genel Başkanı, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da Almanya ziyareti sırasında tutukluların "Aç kalan falan yok, az-çok bir şeyler yiyip içiyorlar” ve “Şov yapıyorlar” demişti.

138 İNSAN YAŞAMINI YİTİRDİ

“Bunlar yiyip içiyorlar” diyen devlet yöneticilerinin iddiasının aksine 1982 Büyük Ölüm Orucu, 1996 ve 2000 yıllarında yapılan açlık grevlerinde çok sayıda tutuklu cezaevlerinde hayatını kaybetti. 1982 açlık grevinde PKK’nin merkez yöneticilerinden Kemal Pir, Mehmet Hayri Durmuş, Ali Çiçek ve Akif Yılmaz hayatını kaybederken, birçok tutuklu da anlaşma sağlandığı için ölüm sınırında grevi bitirdi. Şevket Kazan’ın “Yiyip içiyorlar” dediği 1996 yılındaki ölüm orucunda, Aygün Uğur, A. Berdan Kerimgiller, İlginç Özkeskin, Hüseyin Demircioğlu, Ali Avata, Müjdat Yanat, A. İdil Erkmen, Tahsin Yılmaz, Yemlihan Kaya, Hicabi Küçük, Osman Akgün, Hayati Can isimli 12 tutuklu hayatını kaybetti.

19 Aralık 2000 tarihinde yapılan ve Sami Türk’ün “Yiyip içiyorlar” dediği açlık grevlerinde kimi kaynaklara göre 107, kimilerine göre ise en az 122 tutuklu hayatını kaybetti.

Hayatını kaybedenlerin yanı sıra yüzlerce tutuklu “Wernicke Korsakoff” başta olmak üzere kalıcı sakatlıklar yaşadı.