İHD ve TİHV:

En ağır ihlal tablosuyla karşı karşıyayız

İHD ve TİHV:

En ağır ihlal tablosuyla karşı karşıyayız

İnsan Hakları Derneği (İHD) ve Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), 10-17 Aralık İnsan Hakları Haftası nedeniyle 20 Temmuz 2016 tarihinden bu yana süren OHAL’in yarattığı ihlallere ilişkin rapor açıkladı. İHD Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan tarafından açıklanan rapor, çarpıcı veriler sunuyor.

OHAL, şiddet ve savaşa karşı olduklarını ve insan hakları değerlerini ayaklar altına alınmasına izin vermeyeceklerinin altını çizen Türkdoğan, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin kabul edilişinin 69’uncu yıldönümünde Türkiye’deki ihlallerin ürkütücü boyutlara ulaştığını hatırlattı. “OHAL koşullarında ve otoriterliğin arttığı bu günlerde okullara gidip evrensel beyannameyi anlatacak durumda değiliz” diyen Türkdoğan, yaşananların sorumlusunun hükümet olduğunu söyledi.

‘YAŞANANLARDA BM’NİN DE PAYI VAR’

Birleşmiş Milletler’in (BM) temel hakların korunması noktasında da zafiyet altında olduğunu belirten ve BM denetimindeki Mahmur Kampı’na yönelik yapılan saldırıya ilişkin BM’den henüz bir açıklamanın gelmediğini hatırlatan Türkdoğan, yaşanan bu kadar insan hakları ihlalinde BM’nin bu tutumunun katkısı olduğunu söyledi.

28 KHK’DEN SADECE 5’İ MECLİS’E SUNULDU

OHAL’le birlikte otoriter uygulamaların had safhaya ulaştığını dile getiren Türkdoğan, OHAL, seferberlik hali ve savaş halinde bile kısıtlanamayacak haklar olduğunu, bunların başında da yaşam hakkı geldiğini belirterek, “Hiç kimse mahkeme kararıyla kesin hükümle cezalandırılmadığı sürece suçlanamaz” diye konuştu. Türkdoğan, OHAL ilanıyla pek çok uluslararası sözleşmenin ihlal edildiğini belirterek, “28 kararname çıkarıldı ve bunların sadece 5’i Meclis denetimine sunuldu. Bunlar zaten Anayasa’nın 120 ve 121. maddelerine aykırıdır. Türkiye fiili başkanlık sistemiyle yönetiliyor. Bunlar ilk seçimde uygulanması gerekiyor ama seçimler yapılmadan bunları uygulamaya başladı. Türkiye’nin özelliği budur, önce yapar sonra yasasını çıkarır” diye konuştu.

OHAL KALICI HALE GELDİ

KHK’lerle bugüne değin 306 kez 300 civarında kanunda değişiklikler yapılarak OHAL’in kalıcılaştığını dile getiren Türkdoğan, bu uygulamalardan dolayı Avrupa Birliği (AB) üyelik müzakerelerinde siyasi denetime alınan ilk ve tek devlet olduğunun altını çizdi. OHAL sürecinde ağır bir insan hakları ihlal tablosuyla karşı karşıya olduklarını belirten Türkdoğan, şunları söyledi: “İHD kurulduğundan beri yaşadığımız en ağır tabloyla karşı karşıyayız. Sadece bir örnek vereceğim. Adalet Bakanlığı’nın resmi rakamları hep bir sonra açıklanıyor. Cumhurbaşkanına hakaretten sadece 4 bin 187 kişiye dava açılmış. Ağzını açan, konuşan, sosyal medya kullanan herkes hakkında dava açılmış. Dava sayısında korkunç bir rakam varsa burada ciddi bir ihlal vardır.”

YAŞAM HAKKI İHLALLERİ

Türkdoğan hem içerideki politik uygulamalardan hem de Türkiye’nin dahil olduğu savaşın yaşam hakkı ihlalini arttırdığını ve bu ihlal sonucunda 36 kişinin, çatışmalardan dolayı da 695 kişinin hayatını kaybettiğini söyledi. Türkdoğan, yaşam hakkı ihlallerine ilişkin şu verileri açıkladı:

“Kolluk güçlerinin yargısız infazı, dur ihtarına uyulmadığı gerekçesiyle veya rastgele ateş açması sonucu 36 kişi yaşamını yitirmiş, 12 kişi de yaralanmıştır.

Silahlı çatışmalar nedeniyle 183’i asker, polis, korucu, 460’ı militan, 52’si sivil olmak üzere toplam 695 kişi yaşamını yitirmiştir. Bu dönemde 282’si asker, polis ve korucu, 28’i sivil olmak üzere toplam 310 kişi ise yaralanmıştır. Bunlar bizim ulaştığımız ve tarafların kabul ettiği rakamlardır. 695 sayısı bile çok fazla ama korkarız ki bu sayı çok daha fazladır.

Güvenlik güçlerine ait zırhlı araçların çarpması sonucu 6'sı çocuk olmak üzere toplam 23 kişi yaşamını yitirmiş, 46 kişi de yaralanmıştır. Kürt illerinde zırhlı araçların çarpması sonucu yaşanan ölümlerden dolayı yeni ihlaller ile karşı karşıyayız.

Mayın ve sahipsiz bomba vb. patlaması sonucu 5'i çocuk olmak üzere toplam 6 kişi yaşamını yitirmiş 18' i çocuk toplam 25 kişide yaralanmıştır.

Cezaevlerinde 3’ü çocuk olmak üzere en az 10 kişi çeşitli nedenlerle yaşamını yitirmiştir. Cezaevlerinde çeşitli nedenlerle yaşamını yitiren kişi sayısı tespit edilebildiği kadarıyla İHD kayıtlarında en az 17’dir.

Bu dönem içerisinde 322 kadın öldürüldü, bin 851 işçi hayatını kaybetti. Bu yaşam hakkı ihlallerinin yaşanan savaşla ilgili boyutu vardır ve bu tablo değişmeden de bunu sona ermesi mümkün görünmüyor.

İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE VERİLERİ

Türkiye İnsan Hakları Vakfı'na (TİHV) 2017 yılının ilk 11 ayında işkence ve kötü muameleye maruz kaldığı iddiasıyla toplam 570 kişi başvurmuştur. Başvuranların 328’i aynı yıl içinde işkence ve kötü muamele gördüklerini belirtmişlerdir.

İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) verilerine göre ise 2017 yılının ilk 11 ayında 423’ü gözaltında kaba dayak ve diğer yöntemlerle, 1855 kişi ise gözaltı yerleri dışında ve güvenlik güçlerince müdahale edilen toplantı ve gösterilerde olmak üzere toplam 2278 kişi işkence ve kaba muamele ile karşılaşmıştır.

İHD’nin 30 Mayıs 2017 tarihinde açıkladığı verilere göre çoğu Ankara’da olmak üzere 11 zorla kaçırma ve kaybetme vakası yaşanmıştır. Bu kişilerden 4’ü daha sonra serbest bırakılmış, bunlardan 1’i intihar etmiştir. Bunun yanı sıra özelikle Ankara’da ve bölgede çok sayıda kişi kaçırılarak tehdit edilmiş, bu sırada işkence ve kötü muameleye maruz bırakılmıştır. Bunlar içerisinde kaçırılan tehdit edilen gazeteciler var.”

‘TÜRKİYE ER YA DA GEÇ KÜRTLERLE BARIŞMAK ZORUNDA’

Bu veriler karşısında İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu diye yetkili kılınan kurumun herhangi bir girişimde bulunmadığını belirten Türkdoğan, “TBMM İnsan Hakları Komisyonu da kendisine yapılan başvurularla ilgili sadece suç duyurusunda bulunuyor” diye konuştu. Türkdoğan, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Türkiye’nin en önemli sorunu Kürt sorunudur ve bu sorunla ilgili kısa ve uzun vadede umutlarımızı artıran bir gelişme yaşanmadı içeride ve dışarıda savaş ve baskı politikaları devam ediyor. HDP eş başkanları ve 9 milletvekillinin tutukluluğu devam ediyor, BDP, HDP üyesi 68’i tutukludur, 94 belediyesine el konulmuştur. Bu tablo ne kadar vahim bir durumla karşı karşıya olduğumuzu gösteriyor.

Öcalan üzerinde katı bir tecrit uygulanıyor, geçen yıldan beri hiç kimse kendisiyle görüşmemiştir. Türkiye’nin bu politikadan vazgeçip 28 Şubat Dolmabahçe Mutabakatına geri dönülmesi gerekiyor. Er ya da geç Türkiye Kürtlerle barışacaktır, bundan başka bir seçeneği yoktur. O yüzden bu politikadan vazgeçilmelidir. Kürt halkının iradesine saygı gösterin. Kolombiya çözüm örneğinden Türkiye çok ciddi dersler çıkarabilir. Sokağa çıkma yasakları nedeniyle ciddi ihlaller yaşandı. Sokağa çıkma yasakları devam ediyor. ‘Son terörist kalıncaya kadar bu mücadele devam edecek’ deniyor. Ben yaşadığımız sürece bu sözleri çok duydum. Lütfen bundan vazgeçin.

HÜKÜMET DE AİHM KARARLARINA UYMALIDIR

Cumhurbaşkanının kadınlar 5-10 çocuk doğuruyor sözü korkunç bir ayrımcılıktır. Türkiye’nin AHİM kararlarına uygulaması gerekiyor. Dün Cumhurbaşkanı Gümülcine’de AİHM kararlarına uyun çağrısı yapıyor. Bunu destekliyoruz ama bizim hükümetimizin de AİHM kararlarına uyması gerekiyor. Düşünce ve ifade özgürlüğüne ilişkin alınan çok sayıda karar vardır, Türkiye bunlara uymalıdır. Demek ki her özgürlükleri her yerde talep etmektir.

CPT TÜRKİYE GELİP DETİMLERİNİ YERİNE GETİRMELİ

Türkiye’deki tutuklu ve hükümlü sayısı 230 bindir. Daha önce bir düzenleme oldu ve örtülü olarak adliler af edildi. Eğer eski düzenleme olmasaydı mahkum sayısı 300 bin olacaktı. Avrupa ortalamasında tutukluların nüfusa oranı binde 1’dir, Türkiye’de bu binde 3’tür. Eğer düzenleme olmasaydı binde 4 olacaktı. CPT daha sık Türkiye’ye gelip izleme denetimlerini yerine getirmeli. Bizim gibi sivil kurumların denetim görevi yapmasına izin verilmesi

361’i ağır bin 37 hasta mahpus var bunları niye serbest bırakmıyorsunuz. Ceza infaz sistemi gözden geçirilmelidir. Siyasiler açısından giderek ağırlaşan bir infaz sistemi var.”

KCK’DEKİ KUMPASI NİYE SAHİPLENİYORSUNUZ

Türkdoğan, insan hakları savunucuları üzerinde de ciddi baskıların olduğunu ve bunlara son verilmesi gerektiğini dile getirdi. İnsanların 2017 yılında tıpkı 12 Eylül döneminde olduğu gibi cezaevine girmemek için Türkiye’yi terk etiğini kaydeden Türkdoğan, “Ergenekon-Balyoz davasında ‘kumpaslar’ kabul edildi, peki KCK davalarındaki kumpası niye kabul etmiyorsunuz? Bu insanların çoğu cemaatin yapılanmasının hazırladığı dosyalar sonucu yargılandılar. KHK’yle kapatılan çok sayıda kurum var ve bunların en kısa sürede açılmasıdır. Selçuk Kozağaçlı’nın tutuklanması halkın savunmasız bırakılmasına ilişkin bir hamledir. Ankara Valiliği her türlü eylemi yasakladı ama iki gündür insanlar İsrail ve ABD’yi protesto ediyor. Bizde Kudüs’le ilgili eleştiri hakkımızı kullanıyoruz” dedi.

‘NURİYE VE SEMİH İŞLERİNE GERİ DÖNMELİ’

Türkdoğan, insan hakları haftası nedeniyle Yüksel Caddesi’nde yapmak istedikleri açıklamaya izin verilmediği bilgisini paylaştı. “9 Kasım 2016 tarihinde başlayan ‘İşimi geri istiyorum’ eylemi yeni katılımlarla devam ediyor” diyen Türkdoğan, “Nuriye ve Semih açlık grevlerinin 275’inci günündeler ve bunlar işlerine geri iade edilmelidirler. OHAL komisyonu hala neyi bekliyor” şeklinde tepki gösterdi.

‘BU GÜNLER DE GEÇECEK’

TİHV Yönetim Kurulu üyesi Sezai Berber ise, “İnsan hakları alanında burada sayamadığımız kadar çok ihlal yaşadık. 2016-2017 yılı bu açıdan çok sıkıntılı geçti. Barış İçin Akademisyenler önce işlerinden oldu, şimdi de yargılanıyorlar. 3 milyon mülteci ihlaller yaşıyor. İşyerlerinde ağır çalışma koşulları var. İnsanların cezaevlerinde intihar ettiği, baskı altında tutulduğu bir dönemdeyiz. Ama bu günleri de aşacağız” şeklinde konuştu.